Galiz Kahraman - İhsan Oktay Anar

İhsan Oktay Anar’ı ilk kitabı olan Puslu Kıtalar Atlası’ndan itibaren güncel olarak takip etmiş ve her kitabını yayımlandıkça okumuş biriyseniz bu inceleme yazısı tam da sizin için yazılmıştır. Yok eğer yazarın başka kitabını okumamışsanız ve Galiz Kahraman’la başlamak istiyorsanız hem bu yazıyı okumayın derim hem de kitabı alıp okumayın. İhsan Oktay Anar’ın önceki kitaplarının bazılarını okumuş bazılarını okumamışsanız sizin için de aynı durum geçerli. Artık geçmişe dönmek ve kitapları yayımlandığı anda okumak mümkün değil tabii ki ama tavsiyem önce Anar’ın kitaplarını her birinin arasına sindirmek için birkaç gün koyarak sırasıyla okumanızdır. Sıra ancak o zaman Galiz Kahraman’a gelmiş olacaktır. O zaman kitabı okumadan önce ya da okuduktan sonra bu yazıyı rahat rahat okuyabilirsiniz.

Bu arada ilk kez İhsan Oktay Anar okumaya niyetliyseniz Osmanlıca’nızı ve argo dağarcığınızı da (küfür olarak değil edebi olarak) şöyle bir yoklayıp, zayıf hissediyorsanız önceden birkaç yıl hazırlık yapmanızda yarar var.

Gelelim kitaba... Galiz bir şekilde söylemek gerekirse Galiz Kahraman yazarın önceki kitaplarına göre biraz zayıf kalmış. Aslında ilk kitaptan itibaren yazarın sürekli düşen bir çizgisi var gibi görünüyor. Ama tarz kesinlikle İhsan Oktay Anar, anlatım ve dil de öyle, daha ilk satırlardan itibaren yazarın sevenlerini kendine çekiyor, bağlıyor, sarıp sarmalıyor. İnsan “Nihayet, uzun bir aradan sonra tekrar İhsan Oktay Anar okuyorum, harika,” diyor içinden daha kitaba başlar başlamaz. Kahramanımız daha doğrusu anti-kahramanımız İdris Amil ‘Hazretleri’ kendini anında sevdiriyor ve anında kendinden nefret ettiriyor. İdris Amil’in bakış açısıyla anlatılan hikaye tam bir ironi deryası. İhsan Oktay Anar bir ironi üstadı olduğunu bir kez daha kanıtlıyor.

İhsan Oktay Anar bu kitabında sanat, edebiyat, siyaset, sistem eleştirisine biraz fazla ağırlık vermiş. Hatta sanki kitabı içindeki kızgınlığı, tepkiyi dile getirmek için yazmış hissi uyandırıyor zaman zaman. Ama yine de iyi yedirmiş ana hikayeye eleştirilerini. Eleştiri dışındaki göndermeleriyse yine her zamanki gibi harika. Orijinallerini çağrıştıran uydurma kitap ve yazar isimleri ise okurun yüzünü ciddi ciddi gülümsetiyor. 

Kurgu, yazarın ilk kitaplarındaki kadar albenili değil, biraz düz bir çizgi üzerinde ilerliyor ama yine de kitabın bir solukta okunmasını sağlayacak kadar akıcı olmuş. Birkaç karakter üzerinde de daha fazla durulabilirmiş. Ben kendi adıma özellikle İdris Amil’in sözüm ona oğlunun kitapta yer almayan hikayesini çok merak ettim. Küçük bir ‘editing’ hatası da var kitapta. Bir yerde altı kitaplık bir liste için beş kitap denilmiş. Aslında olmaz ama olur böyle şeyler, bu kadar kusur kadı kızında da bulunur diyelim biz.

Yazarın diğer kitaplarında olduğu gibi bu kitap da okunup bitirildiğinde tadı insanın damağında kalıyor. Hatta bu nedenle bence bu kitap biraz ‘ince’ olmuş. Keşke İhsan Oktay Anar hikayeyi biraz daha dallandırıp budaklandırıp bir bu kadar daha yazsaymış ne güzel olurmuş.

Not: Kitapta İdris Amil’in bir de seyyar köftecilik macerası var. O bölüm için ne diyeceğimi açıkçası bilemiyorum. Okuyanlar nedenini sanırım anlamışlardır.